ΡΟΧΑΛΗΤΟ: ΟΧΙ ΠΑΝΤΑ ΤΟΣΟ ΑΘΩΟ!
Μεγάλο ποσοστό των ενηλίκων ροχαλίζουν περιστασιακά ενώ σε μόνιμη βάση ροχαλίζουν το 25% των ενηλίκων. Το έντονο και μόνιμο ροχαλητό κατά τη διάρκεια του ύπνου εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες και στους υπέρβαρους ανθρώπους και παρουσιάζει επιδείνωση με την ηλικία. Επειδή το ροχαλητό μπορεί να υποδηλώνει απόφραξη της αναπνευστικής οδού κατά τη διάρκεια του ύπνου, θα πρέπει τα άτομα που ροχαλίζουν να επισκεφτούν τον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο για να ελέγξουν το ανώτερο αναπνευστικό τους σύστημα (μύτη-ρινοφάρυγγας-στοματοφάρυγγας-υποφάρυγγας-λάρυγγας).
Από τι προκαλείται ο θόρυβος του ροχαλητού;
Θόρυβος στην αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου προκαλείται όταν υπάρχει εμπόδιο στην ομαλή ροή του αέρα από τη μύτη και το λαιμό. Οι ιστοί στις περιοχές αυτές (μαλακή υπερώα, σταφυλή) είναι μαλακοί και ευένδοτοι με αποτέλεσμα να κολαπσάρουν εύκολα και καθώς δονούνται να προκαλούν το ροχαλητό.
Γιατί μερικά παιδάκια ροχαλίζουν;
Στα παιδιά το ροχαλητό είναι πάντα απολύτως παθολογικό και οφείλεται σε υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) και των αμυγδαλών. Ένα παιδί με μόνιμα θορυβώδη αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου θα πρέπει να εξετάζεται από ωτορινολαρυγγολόγο ώστε να διαπιστωθεί αν όντως υπάρχει υπερτροφία στα κρεατάκια και τις αμυγδαλές και αν χρειάζεται χειρουργική επέμβαση προκειμένου να αποκατασταθεί η αναπνοή του παιδιού.
Που οφείλεται το ροχαλητό στους ενήλικες;
Μειωμένος τόνος των μυών της γλώσσας και του φάρυγγα. Η χαλάρωση των μυών αυτών κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι φυσιολογική αλλά σε μερικούς ανθρώπους είναι υπερβολική με αποτέλεσμα να κολαπσάρουν οι ιστοί στο φάρυγγα-υποφάρυγγα και να προκαλείται ροχαλητό. Ο τόνος των μυών επηρεάζεται από τη λήψη κατασταλτικών φαρμάκων (ηρεμιστικά, υπνωτικά κ.α.) και φυσικά από το αλκοόλ και το βαθμό κόπωσης του ατόμου.
Παχυσαρκία. Η αύξηση βάρους μπορεί να προκαλέσει αύξηση του λιπώδους ιστού στο λαιμό και αυξημένη διήθηση της γλώσσας με λίπος με αποτέλεσμα να στενεύει η ανώτερη αναπνευστική οδός και να προκαλείται ροχαλητό.
Μακριά σταφυλή και μαλθακή υπερώα. Όταν η σταφυλή έχει μεγαλύτερο από το κανονικό μήκος δονείται και προκαλεί ροχαλητό. Επίσης οι υπερτροφικές αμυγδαλές στους ενήλικες μπορούν να προκαλέσουν ροχαλητό.
Βουλωμένη μύτη. Η διαταραγμένη ρινική αναπνοή προκαλεί συχνά ροχαλητό. Η σκολίωση ρινικού διαφράγματος, οι πολύποδες ρινός, οι όγκοι του ρινοφάρυγγα, η αλλεργική και αγγειοκινητική ρινίτιδα, το κρυολόγημα και οι ιγμορίτιδες είναι κάποιες από τις αιτίες ρινικής απόφραξης και πρόκλησης ροχαλητού.
Πόσο σοβαρό είναι το ροχαλητό;
Καταρχήν το ροχαλητό είναι πάρα πολύ ενοχλητικό γι’αυτόν που κοιμάται δίπλα μας και μπορεί να του προκαλέσει αϋπνία και εκνευρισμό και να διαταράξει την οικογενειακή μας γαλήνη και ηρεμία.
Από ιατρικής πλευράς το ροχαλητό πολλές φορές είναι ένδειξη παρουσίας του συνδρόμου υπνικής άπνοιας το οποίο σε βάθος χρόνου επιβαρύνει σημαντικά τη γενική κατάσταση της υγείας του οργανισμού μας.
Τι είναι η ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ή sleep apnea;
H αποφρακτική υπνική άπνοια χαρακτηρίζεται από έντονο ροχαλητό με επανειλημμένα επεισόδια επεισόδια άπνοιας και υπόπνοιας κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ορίζουμε σαν άπνοια τη διακοπή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου τουλάχιστον για 10 sec. Ενώ ορίζουμε ως υπόπνοια τη μείωση του όγκου της αναπνοής κατά 50% . Τα επεισόδια άπνοιας και υπόπνοιας έχουν σαν αποτέλεσμα τη μείωση του οξυγόνου στο αίμα με αποτέλεσμα η καρδιακή λειτουργία να επιβαρύνεται . Επίσης προκαλείται διαταραχή στον ομαλό κύκλο του ύπνου γιατί τα επανειλημμένα επεισόδια άπνοιας οδηγούν σε πολλαπλές αφυπνίσεις και τόσο κακή ποιότητα ύπνου που οι ασθενείς σηκώνονται το πρωί και νοιώθουν σαν να μην έχουν κοιμηθεί καθόλου. Φανταστείτε ότι κατά τη διάρκεια ενός οκτάωρου ύπνου τα επεισόδια άπνοιας και επακόλουθης αφύπνισης μπορεί να φτάσουν και τα 300! Επειδή η διάρκεια αυτών των αφυπνίσεων είναι πολύ μικρή ο ασθενής δε θυμάται το πρωί ότι ξύπνησε τόσες πολλές φορές αλλά σηκώνεται από το κρεβάτι βαρύς και νυσταγμένος. Η νύστα και η σωματική κόπωση τον ταλαιπωρούν καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας και επιδρούν δραματικά στους δείκτες ευτυχίας του ατόμου, στην πνευματική του εγρήγορση, στην επαγγελματική απόδοση καθώς και στη σεξουαλική λειτουργία και επιθυμία.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι η υπνική άνποια είναι η πιο συνηθισμένη αιτία τροχαίων ατυχημάτων κατά τις πρώτες πρωινές ώρες (κοιμήθηκε ο οδηγός στο τιμόνι).
Τέλος η υπνική άπνοια που δε διαγιγνώσκεται και δεν θεραπεύεται έγκαιρα αυξάνει δραματικά τις πιθανότητες εμφράγματος, καρδιακής αρρυθμίας, πνευμονοπάθειας, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και αιφνιδίου θανάτου.
Ροχαλίζω πολύ. Πως μπορώ να μάθω αν έχω υπνική άπνοια;
Αν ροχαλίζετε καθημερινά σε οποιαδήποτε στάση του σώματος και σε βαθμό ενοχλητικό για το σύντροφό σας ή αν ο σύντροφός σας παρατηρήσει ότι σταματάει η αναπνοή σας για λίγο κατά τη διάρκεια του έντονου ροχαλητού τότε επιβάλλεται να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο. Ο γιατρός με τη χρήση του εύκαμπτου ενδοσκοπίου θα εξετάσει λεπτομεριακά τη μύτη, το ρινοφάρυγγα, το στοματοφάρυγγα και το λάρυγγα σας και θα επισκοπήσει τη μαλθακή υπερώα και τη σταφυλή. Με την ενδοσκόπηση ο γιατρός θα καθορίσει αν το ροχαλητό οφείλεται σε ρινική απόφραξη λόγω αλλεργικής ρινίτιδας, πολυπόδων, σκολίωσης ρινικού διαφράγματος κλπ. ή σε υπερτροφία των αμυγδαλών, της σταφυλής, της ρίζας της γλώσσας κλπ. Ανάλογα με το αίτιο του ροχαλητού θα συστηθεί συντηρητική ή χειρουργική θεραπεία προκειμένου να αρθεί το αίτιο που προκαλεί την απόφραξη στο ανώτερο αναπνευστικό σας σύστημα. Στους ασθενείς που υπάρχει η υποψία συνδρόμου υπνικής άπνοιας συνιστούμε την επίσκεψη σε κάποιο εργαστήριο μελέτης ύπνου. Ο ασθενής κοιμάται μία νύχτα στο εργαστήριο και κατά τη διάρκεια του ύπνου με ειδικό μηχάνημα που λέγεται υπνογράφος παρακολουθούμε τον αριθμό των απνοιών, τη διάρκεια τους, την πιθανή εμφάνιση αρρυθμίας κατά τη διάρκεια της άπνοιας, την οξυγόνωση του αίματος και διάφορες άλλες παραμέτρους. Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης ύπνου η άπνοια κατατάσσεται σε ήπια, μέτρια ή σοβαρή και προτείνονται στον ασθενή χρήσιμες θεραπείες για την αντιμετώπιση της.
Πως θεραπεύεται η υπνική άπνοια;
Ανάλογα με το αίτιο της υπνικής άπνοιας σχεδιάζεται από τον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο και η θεραπεία. Καταρχήν συνιστούμε στους ασθενείς αν είναι παχύσαρκοι να χάσουν βάρος και να γυμναστούν. Η διακοπή του καπνίσματος, των οινοπνευματωδών ποτών και των κατασταλτικών-ηρεμιστικών φαρμάκων είναι επίσης πολύ σημαντική.
Για τη θεραπεία του ροχαλητού και της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας εφαρμόζονται οι παρακάτω θεραπείες:
Πλαστική ρινικού διαφράγματος και καυτηρίαση ρινικών κογχών ώστε να ανοίξει η δίοδος της αναπνοής από τη μύτη σε περίπτωση που το ροχαλητό οφείλεται σε δυσχέρεια της ρινικής αναπνοής
Φαρυγγοϋπεωοπλαστική. Με την επέμβαση αυτή αναιρούνται οι πλεονάζοντες χαλαροί ιστοί από το φάρυγγα ώστε να ανοίξει ο αεραγωγός και αν υπάρχουν υπερτροφικές αμυγδαλές αφαιρούνται επίσης
Συσκευές έλξης της κάτω γνάθου προς τα εμπρός αν διαπιστωθεί ότι το αίτιο της απόφραξης είναι ο οπισθογναθισμός
Χρήση μάσκας θετικής πίεσης CPAP κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η μάσκα αυτή φοριέται στη μύτη και παρέχει αέρα με ελαφρά θετική πίεση ώστε να ανοίγει ο αεραγωγός κατά την εισπνοή.
Όπως καταλαβαίνετε το ροχαλητό δεν είναι πάντα αθώο και όταν είναι καθημερινό χρήζει εξέτασης από ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο προκειμένου να διαπιστωθεί η αιτιολογία του και να σχεδιαστεί η περαιτέρω θεραπευτική του αντιμετώπιση.