ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι ίσως η πιο συνήθης εκδήλωση αλλεργικής νόσου καθώς η συχνότητα της στο Δυτικό κόσμο υπολογίζεται σε 10%.
Στην αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμφανιστούν τα παρακάτω συμπτώματα:
α) Έντονη και εμμένουσα λεπτόρρευστη και διάφανης καταρροή ή ακόμη και υδαρής (η μύτη τρέχει σαν νερό).
β) Αίσθημα κνησμού (φαγούρα) και παροξυσμός πταρμών (φτερνίσματα)
γ) ρινική συμφόρηση-μπούκωμα άλλοτε άλλου βαθμού και σοβαρότητας.
δ) Αίσθημα κνησμού στο φάρυγγα και στα αυτιά.
ε) Βήχας ξηρός ή παραγωγικός.
Η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι από λίγες ώρες μέχρι και πολλές ημέρες και η ένταση τους συνήθως είναι μεγαλύτερη το πρωί.
Η αλλεργική χωρίζεται σε ετήσια όταν τα συμπτώματα εμφανίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους (π.χ. αλλεργία στη σκόνη) και σε διαλείπουσα
ή εποχιακή όταν τα συμπτώματα εμφανίζονται συγκεκριμένες εποχές του έτους (π.χ. αλλεργία στην υγρασία ή στις γύρεις).
Η ένταση των συμπτωμάτων επίσης ποικίλει από ήπια έως αρκετά σοβαρά ώστε να επηρεάζουν την καθημερινή ζωή του ασθενούς,
τη δουλειά, τις κοινωνικές επαφές, τον ύπνο και τη γενικότερη ευεξία του.

Οι εκδηλώσεις της αλλεργικής ρινίτιδας οφείλονται στην υπεραντιδραστικότητα του βλεννογόνου της μύτης σε κάποια μικροσωματίδια που υπάρχουν στον εισπνεόμενο και τα οποία ονομάζονται αλλεργιογόνα. Όταν το αλλεργικό άτομο εισπνεύσει επαρκή ποσότητα αλλεργιογόνων σωματιδίων το ανοσοποιητικό σύστημα υπεραντιδρά παράγοντας αντισώματα τα οποία με τη σειρά τους οδηγούν στην ανάπτυξη τοπικής φλεγμονής στη μύτη με όλα τα επακόλουθα συμπτώματα (φτερνίσματα, καταρροή, μπούκωμα, επιπεφυκίτιδα ή και βρογχικό άσθμα).
Τα συνηθέστερα αλλεργιογόνα στις χώρες της Μεσογείου είναι οι γύρεις των φυτών (π.χ. περδικάκι, ελιά, γρασίδι), τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και σπανιότερα οι μύκητες που υπάρχουν στην υγρασία. Αλλεργική ρινίτιδα επίσης μπορούν να προκαλέσουν και τα επιθήλια και οι τρίχες των οικόσιτων ζώων (σκύλος-γάτα).
Λέγεται ότι "η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας πρέπει να είναι έγκαιρη διότι το 30% των ασθενών αυτών θα εμφανίσουν άσθμα." Ποια η θέση σας;
Η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας είναι καλό να γίνεται έγκαιρα πρώτον διότι με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή ανακουφίζονται άμεσα τα συμπτώματα του ασθενούς και βελτιώνονται οι δείκτες ποιότητας ζωής και δεύτερον διότι πράγματι ένα ποσοστό των ασθενών με αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζει κάποια στιγμή άσθμα η εκδήλωση του οποίου αναστέλλεται όταν η αλλεργική ρινίτιδα βρίσκεται υπό έλεγχο με φαρμακευτική αγωγή.

Η αλλεργική ρινίτιδα δεν είναι ιογενούς αιτιολογίας παρόλο που τα συμπτώματα της ομοιάζουν αρκετά με αυτά του κοινού κρυολογήματος. Η διάρκεια των συμπτωμάτων όμως είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή μιας απλής ιογενούς λοίμωξης που κρατάει το πολύ μία εβδομάδα.

Οι μεταβολές της θερμοκρασίας ή και των επιπέδων υγρασίας στην ατμόσφαιρα μπορούν επίσης να προκαλέσουν χρόνια ρινίτιδα η οποία ομοιάζει με την αλλεργική αλλά ονομάζεται αγγειοκινητική ρινίτιδα. Τα άτομα που πάσχουν από αγγειοκινητική ρινίτιδα εμφανίζουν εύκολα μπούκωμα και φτερνίσματα όταν μεταβαίνουν από το ψυχρό εξωτερικό περιβάλλον στο θερμό εσωτερικό καθώς επίσης και  τις περιόδους που η υγρασία στην ατμόσφαιρα  είναι αυξημένη. Άλλοι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα στην αγγειοκινητική ρινίτιδα είναι το ψυχικό στρες, οι δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς αδένα, η χρήση αντιυπερτασικών , η εγκυμοσύνη κ.α.

Συγκεκριμένα κατά την ηλικία των 1 έως 3 ετών, που το ανοσολογικό σύστημα του παιδιού είναι ανώριμο και ευάλωτο, ποια η μέριμνα του γονέα για αποφυγή καταστάσεων επίμονης ρινίτιδας;
Καθαρότερη ατμόσφαιρα, αποφυγή ρύπανσης και φυσικά όχι τσιγάρο μέσα στο σπίτι. Καθημερινός αερισμός του παιδικού δωματίου και τίναγμα των κλινισκεπασμάτων. Να αποφεύγονται επίσης μοκέτες και χαλιά μάλλινα καθώς και  τα λούτρινα παιχνίδια στο παιδικό δωμάτιο. Να αποφεύγονται μέρη με πολλή σκόνη, Αν το σπίτι έχει υγρασία θα πρέπει να καταπολεμάται ριζικά . Να αποφεύγονται κατοικίδια αν υπάρχει ιστορικό. Είναι γνωστό ότι στην αλλεργική ρινίτιδα υπάρχει συχνά κληρονομική επιβάρυνση. Όταν ο γονέας πάσχει από αλλεργική ρινίτιδα είναι αυξημένες οι πιθανότητες να εκδηλώσει αλλεργική νόσο (ρινίτιδα, άσθμα, έκζεμα) και το παιδί οπότε απαιτείται αυστηρότερη τήρηση των ανωτέρω κανόνων υγιεινής.

Η πιο αποτελεσματική θεραπεία φυσικά είναι η αποφυγή έκθεσης στο υπεύθυνο αλλεργιογόνο.  Η ανίχνευση του είδους της αλλεργίας γίνεται με ειδικά δερματικά τεστ (prick test) η ακόμη και με αιματολογικό έλεγχο (RAST test).
Αν η αλλεργία για παράδειγμα αφορά το τρίχωμα σκύλου-γάτας τότε απαιτείται απομάκρυνση των κατοικίδιων από το σπίτι. Αν η αλλεργία οφείλεται στις γύρεις τότε καλό είναι να μένουν τα παράθυρα κλειστά τις περιόδους αυξημένης γυρεοφορίας. Οι γύρεις είναι περισσότερες στην ατμόσφαιρα τις πρώτες πρωινές ώρες και όταν το κλίμα είναι ξηρό με αέρα. Γενικά πάντως η αποφυγή έκθεσης στα σωματίδια γύρης είναι αρκετά δύσκολη καθώς αυτά ταξιδεύουν με τον αέρα σε απόσταση αρκετών χιλιομέτρων.
Όσον αφορά τα ακάρεα η καλή υγιεινή στο σπίτι, η κάλυψη των στρωμάτων με ειδικά καλύμματα και η χρήση ειδικής ηλεκτρικής σκούπας για τα ακάρεα δίνουν λύση.
Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας υπάρχουν αρκετά αποτελεσματικά σκευάσματα  πολύ ασφαλή για μακροχρόνια χορήγηση. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα αντιισταμινικά τα οποία υπάρχουν σε μορφή δισκίου και σε παιδιατρική μορφή (σιρόπι, πόσιμες σταγόνες), τα τοπικά σπρέι κορτιζόνης τα οποία μειώνουν την τοπική φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου και ανακουφίζουν από τα συμπτώματα και τέλος τα δισκία κορτιζόνης τα οποία χορηγούνται μόνο στις σοβαρές περιπτώσεις όταν η ανταπόκριση στις υπόλοιπες θεραπείες δεν κρίνεται ικανοποιητική. Γενικά να πούμε ότι η φαρμακευτική θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας θα πρέπει να εξατομικεύεται και να προσαρμόζεται από το γιατρό στις ανάγκες  του κάθε ασθενούς.
Ως πιο ριζική λύση για να απαλλαγεί μόνιμα ο ασθενής από τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας ή και του άσθματος χρησιμοποιείται η ανοσοθεραπεία.  Η ανοσοθεραπεία είναι μία αρκετά μακροχρόνια διαδικασία διάρκειας τριών έως πέντε ετών απαιτεί τέλεια συμμόρφωση από τον ασθενή. Κατά τη θεραπεία αυτή  χορηγείται στον ασθενή σταδιακά όλο και μεγαλύτερη δόση του υπεύθυνου αλλεργιογόνου είτε σε μορφή υποδόριας ένεσης μία φορά το μήνα  είτε σε μορφή υπογλωσσίων σταγόνων μέρα παρά μέρα. Μεγάλο ποσοστό των ασθενών έως και 70% αναφέρει πλήρη απαλλαγή ή ικανοποιητική βελτίωση από τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας ακόμη και από τους πρώτους μήνες της θεραπείας. Επιπλέον είναι πιθανό με την ανοσοθεραπεία να βελτιωθούν και τα συμπτώματα του άσθματος όταν υπάρχουν.  Συμπερασματικά να πούμε ότι στις δύσκολες περιπτώσεις αλλεργικής ρινίτιδας  όταν τα συμπτώματα ταλαιπωρούν τον ασθενή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους η ανοσοθεραπεία θα πρέπει να συστήνεται ως η πιο μόνιμη λύση.

Δουδουλακάκη Ζαφειρούλα
Χειρούργος Ωτορινολαρυγγολόγος
touchmagazine.gr
Νοέμβριος, 2013